مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله (مقالات)


مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله با استفاده از مسلح ساختن دیوارها و تیغه های داخلی

مهندس محمد نیازی

پس از ارایه مقاله در نشریه برج 6 فروردین 1381 در خصوص طراحی سقف نیازیت بلحاظ مقاومت در برابر نیروهای زلزله که پس از اجرای گسترده آن نتایج مورد نظر تأمین گردید . اکنون در خصوص مقاوم سازی سایر اجزای ساختمان این مقاله بحضور سروران و همکاران عزیز تقدیم می گردد .

ساخت مسکن و تهیه مصالح مناسب و ایجاد گیرداری های لازمه آن با استکلت ساختمان یکی از مشکلات عمده ای است که بویژه در کشورهای در حال توسعه با آن مواجه اند ، به علاوه در مناطق زلزله خیز ، درسالهای اخیر با تدوین آیین نامه های مختلف منجلمه 2800 ، مقاوم سای در خصوص پی ها و اسکلت فلزی یا بتنی کارهای خوب و علمی توسط اساتید انجام شده و طی بخشنامه ها به کلیه واحدهای زیربط ابلاغ گردیده است که در مقابل نیروهای زلزله مقاومت لازم را دارا خواهند بود .

اما در بخش اجرا ، کنترل مواد اولیه و دتایل های اتصال اجزا داخلی ساختمان مانند تیغه های داخلی با دیوارها و درب و پنجره ها کار چندانی صورت نگرفته است . اگر براین باور باشیم که اسکلت اصلی ساختمان در مقابل نیروهای زلزله مقاومت لازم را داشته باشد و لیکن اجزای اتصالی به اسکلت دارای گیرداری و مقاومت لازم نباشد ، تخریب و فروپاشی قطعات متصل شده به اسکلت خود باعث خسارات اصلی جانی و مالی می گردد مضافا باینکه هرگونه اجزا مورد استفاده خانواده بطور مثال کمدها، کابینت آشپزخانه ، قاب ها ، که به این تیغه ها به نحوی اتصال داده شده و همچنین سیستم برقی ، لوله های گاز و آب که همگی در اثر مقاومت ننمودن جداکننده های داخلی ساختمان آسیب دیده و چه فاجعه ای از تخریب ، آوار ، جرقه های برق ، آتش سوزی بوجود می آید . که اثرات آنها می تواند به تخریب کل سازه کمک نماید . حال فرض کنیم آوار ناشی از تخریب از ارتفاع یک ساختمان چند طبقه به محیط اطراف پرتاب شود که در سطح وسیعی پخش خواهد شد و تلفات جانی و مالی مضاعفی را به همراه خواهد داشت .

با توضیحات فوق لازم است حرکت مثبتی انجام شود ، اگر بخواهیم به سازندگان توصیه کنیم از مصالح سبک و مشخصات کارهای انجام شده وارداتی از کشورهای دیگر استفاده نمایند تقریباً امری غیرممکن و نه از نقطه نظر مالی و نه از دید فرهنگی با الگوی ساخت و ساز این کشور مطابقت نخواهد داشت ، پس باید بافت ساخت و ساز فعلی را حفظ کرد و راهکارهای مناسب برای شرایط موجود ارایه داد به نحوی که هزینه زیادی نداشته باشد و اجرای آن نیز توسط عوامل اجرایی موجود قابل عمل و ساده باشد . با توجه به مطالب فوق و تحقیقاتی که از زلزله آوج با همکاری ستاد زلزله حوادث غیر مترقبه استان تهران به وسیله اینجانب انجام گردید ، دتایل های ساده و خاصی تهیه شد که در ادامه ارایه خواهد شد .

امید است مهندسین محترم بدان توجه فرمایند شاید راهکار مفیدی باشد و با توصیه اجرای آنها بتوان در حفظ جان عزیزان خود در اینگونه موارد قدمی برداشت و در رسالت خطیری که به عهده مهندسین محترم می باشد در جامعه عمل نمود .

چنانچه جهت تکمیل تر کردن آن نظراتی دارند منت گذارده اعلام نمایند تا با همکاری بیشتر بتوان خدمتی شایسته تر انجام داد .

در تصاویر ذیل که از منطقه آوج برداشته شده بطور وضوح ریزشها دیده می شود .

زلزله آوج

 

دتایل های پیشنهادی برای دیوارهای داخلی و بیرونی ساختمان

دتایل دیوار

در دتایل های پیشنهادی روی تیغه های داخلی و خارجی ( آجری ، سفالی و غیره ) در دو طرف روی تیغه بوسیله توری سیمی روی کل سطح پوشانده می شود و سپس روی آن از عناصر ضربدری مطابق شکل که از تسمه یا میگلرد و غیره است ، استفاده می گردد . و چنانچه از مصالح گالوانیزه یا پوشش دار ( ضد زنگ ) در آنها استفاده گردد بهتر است و در کنجها تکیه گاه مناسبی تأمین کرده ، و عناصر ضربدری به این تکیه گاهها جوش داده می شوند . توری در نقاطی به عناصر ضربدری با سیم بسته می شود و سپس روی آن گچ و خاک و عملیات نازک کاری انجام می پذیرد و در سطح تمام شده هیچ گونه آثاری از آن مشاهده نمی شود .

دتایل پیشنهادی ایمن سازی برای بازشوها

دتایل بازشو

 

در دتایل ذکر شده طریقه اتصال بازشو نشان داده شده و در دو طرف بازشو بوسیله نبشی ، قوطی و غیره بازشو از بالا و پایین به قسمت کف و سقف مهار می گردد و قسمت های مختلف طبق همان سیستم قبلی با توری و عناصر ضربدری مطابق دتایل اجرا می گردد . حتی الامکان قطعات شیشه های بازشو در ابعاد کوچک بطور مثال 30*30 و یا 40*40 سانتیمتر طراحی گردد و در مورد ابعاد بالاتر از شیشه های مسلح استفاده گردد .

در تصاویر داده شده مشکل واژگونی و آسیب رسیدن به دیوار محوطه کاملا مشخص می باشد . به علت ایجاد برش در پایه دیوار شکاف های عمودی ( بعلت طولانی بودن آن اثر شدید تر است ) با وجود اینکه دیوار با آجر و ملات ماسه سیمان در حد دیوار چینی خوب اجرا گردیده – ایجاد شده و کل دیوار تخریب گردیده است .

عکس زلزله آوجتخریب ساختمان زلزله آوج

دتایل ایمن سازی دیوار

در دتایل پیشنهادی نیروی وارده از طریق زلزله به دیوار به علت یکپارچگی با توری نصب شده به عناصر ضربدری و سپس توسط ستون ها به پایه منتقل می گردد . فونداسیون بتنی به قطر 50 سانتی متر و ارتفاع 1 تا 5/1 متر بسته به ارتفاع کل دیوار پیشنهاد می گردد که در پایه نیرو مهارشده و خطرات ناشی از واژگونی و از هم پاشیدن دیوار به حداقل می رسد . در مواقعی که هدف اجرای آجر نما در دیوار میباشد می توان عناصر ضربدری را در درون دیوار تعبیه نمود و توری کشی نیز انجام گردد و بوسیله اتصالات دستکی یکپارچگی دیوار را حفظ نمود تا میزان خسارت به حداقل برسد .

 

مزایای کاربرد سیستم پیشنهادی

الف : نماسازی که شامل گچ و خاک و سفید کاری یا هر نوع نماسازی دیگر می باشد به علت درگیری با توری سیمی دیوار به صورت مسلح عمل کرده و در طول استفاده از ساختمان مشکلات ترک خودرن با درزهای مویی در نماسازی را نخواهد داشت و نیاز به مرمت های بعدی نمی باشد .

ب : تسمه به علت داشتن ضخامت کم مشکل بیرون زدگی از اندود نمای دیوار را نخواهد داشت لذا پیشنهاد می گردد جهت اعضای ضربدری از تسمه استفاده شود .

ج: در صورت بروز زمین لرزه و تکانهای شدید تیغه ها و دیوارها تخریب نمی شوند و می توان اجزای داخلی ساختمان مانند کمد ، یخچال ، اجاق گاز و غیر را با اتصال ها قابل ارتجاع به تیغه یا دیوارها نصب نمود و حداکثر ضریب اطمینان را حاصل نمود .

 د: وجود عناصر ضرب در ی هرکدام به منزله یک بادبند کوچک ( در نوع آهن معمولی هر سانتی متر از مقطع می تواند حدود 5/1 تن نیروی کششی را تحمل نماید ) با اجرای دو طرفه حدود 3 تن نیرو قابل تحمل بوده و با احتساب تعدادی که در قسمت های مختلف سازه اعمال می شود نیروی قابل ملاحظه ای خواهد بود که هم استحکام کلی سازه را بالا می برد و هم در جلوگیری از پیچش سازه مفید خواهد بود .

بازگشت به رویداد ها